Akut Lenfoblastik lösemi nasıl tedavi edilir?

[Argun]

Akut Lenfoblastik lösemi (ALL) tedavisi hem hasta, hem hasta yakınları hem de tedaviyi yapan sağlık ekibi için sabır gerektirir. Tedavi uzun sürmektedir.

Tedavideki öncelikli hedef kemik iliğinde tanı esnasında %20’nin üzerinde saptanan lösemi hücresi (blast) oranını %5’e indirmektir. İkinci hedef “minimal kalıntı hastalık” adı verilen gözle görülemeyen tümör yükünü yok etmektir.

Akut lenfoblastik lösemi (ALL) tedavisinde bu hedefi sağlamak için aşağıdaki yol izlenir:

Remisyon induksiyon tedavisi​

Hastalığı remisyona sokmak yani lösemi hücrelerini hedef oranın altına düşürmek için yapılan tedavidir. Tedavi hem kemoterapi ve hem de akıllı ilaçları içerebilir. Kemik iliğindeki lösemi hücrelerinin yok edilip yerine normal hücrelerin geçmesi herhangi bir ek komplikasyon gelişmezse yaklaşık 1 ay sürer.

Remisyon iduksiyon tedavisinde kullanılan çeşitli kemoterapi protokolleri mevcuttur. Başarı oranları birbirine benzerdir. Bu protokollerde en sık kullanılan kemoterapi ilaçları doksorubisin, vinkristin ve Asparaginazdır. Akut lenfoblastik lösemi (ALL) alt tipine göre Rituksimab etken maddeli akıllı ilaç da uygulanabilir. Hematoloji ekibi hastaya en uygun ve merkezin en deneyimli olduğu prokolü seçecektir.

Santral sinir sistemini koruyucu tedavi​

Akut lenfoblastik lösemide (ALL) beyin, beyin sinirleri ve omurilikten oluşan santral sinir sistemi tutulabilir. Bu nedenle başlangıçta herhangi bir tutulum olmayan hastalar dahil omurilik içine kemoterapi uygulaması ve/veya kranyal radyoterapi (beyin bölgesinin ışınlanması) uygulanabilir. Genelde remisyon induksiyon tedavisini takiben yapılır.

Konsolidasyon tedavisi​

Lösemi hücrelerinin oranı %5’in altına düşmüş yani remisyon elde edilmişse, bu remisyonu devam ettirmek için yapılan tedavidir. Pekiştirme tedavisi olarak da adlandırılabilir.

İdame Tedavi​

Akut lenfoblastik lösemi (ALL) hastalarında hasta düşük risk dediğimiz grupta ise konsolidasyon tedavisinden sonra yapılan tedavidir. Genelde ağızdan alınan ilaçlar ve aylık damardan uygulanan kemoterapi ilaçları ile yapılır. Yaklaşık 2 yıl sürer.

Akut lenfoblastik lösemi (ALL) kök hücre nakli​

Her akut lösemi hastasına kök hücre nakli yapılmaz. Kök hücre nakli kararı için hastalığın başlangıcındaki beyaz küre sayısı, remisyon induksiyon adı verilen ilk tedavinin yanıtı, minimal kalıntı hastalık durumu ve hastalıklata görülen genetik mutasyonların tipine ihtiyaç vardır. Bu verilere göre risk grubu belirlenir. Yüksek risk grubunda “Allojenik kök hücre nakli” dediğimiz kardeşten veya akraba dışı bir vericiden nakil yapılır. Nakil kararı alınan hastadan ve vericilerinden 3 tüp kan alınarak doku grupları açısından uyumlu olup olmadığına bakılır ve uyum derecesine göre nakil kararı verilir.