Doğumsal Kalp Hastalıkları

Çocuklarda en sık görülen kalp hastalıklarının başında doğumsal kalp hastalıkları geliyor. Bu gruptaki hastalıklar, anne karnındaki bebeğin gelişimi sırasında ortaya çıkan anomalileri kapsıyor.

Bu anomaliler;

• Kalbin kulakçık veya karıncıkları arasındaki bölmelerdeki delikler,
• Kalbe gelen veya kalpten çıkan damarlardaki anomaliler,
• Kalp kapakçılarında darlık veya yetersizliğe neden olan anomaliler,
• Koroner damarlardaki anomaliler,
• Karıncık veya kulakçıkların gelişme bozuklukları.

Bu hastalıklar tek başına olabildiği gibi birkaçının bir arada olduğu kalp gelişim bozuklukları da olabiliyor. Halk arasında "kalbi delik çocuk" olarak bilinen doğumsal kalp hastalıklarının yüzlerce değişik şekli bulunuyor. Ama bu hastalıkların bazıları hafif, bazıları orta derecede, bazıları ise çok ağır ve karmaşık sorunlar oluşturabiliyor.

Anne karnındaki bebeğin kalbinde oluşan anomali, uzman hekimler tarafından yapılan fetal ekokardiyografi ile ortaya çıkıyor. En iyi görüntüleme 22-24. haftadan sonra elde ediliyor. Ancak bazı ağır kalp anomalileri, 16. haftadan sonra da teşhis edilebiliyor.

Hangi durumlarda yapılıyor?

Bazı durumlarda fetusta (anne karnındaki bebek) doğumsal kalp hastalığı görülme riski daha yüksek olabiliyor. Dolayısıyla fetal ekokardiyografi ihtiyacı oluşuyor. Bu durumlar fetusa ait, anneye ait ve ailesel risk faktörleri olarak 3 gruba ayrılıyor:

Fetusa ait risk faktörleri:

• Rutin USG incelemesinde kalp dışı anomalilerin bulunması
• Kromozom anomalisi tespit edilmiş olması
• Kalp ritim düzensizliği
• Rutin USG’de kalp hastalığından şüphelenilmiş olması

Anneye ait risk faktörleri:

• Annede doğumsal kalp hastalığı bulunması
• Teratojenlere maruz kalma
• Enfeksiyona maruz kalma
• Metabolik hastalıklar (diyabet, fenilketonüri gibi)

Aileye ait risk faktörleri:

• Ailede doğumsal kalp hastalığı olması
• Ailede sendromların bulunması (Noonan, Tuberosklerozis)

Hamilelik döneminde kullanılan bazı ilaçlar, alkol, sigara, uyuşturucu, akraba evliliği ve annenin diyabetik olması bebekte kalp sorunu oluşma riskini artıran etkenler arasında yer alıyor.

Doğumsal kalp hastalığı olan çocukların önemli bir kısmında müdahale ihtiyacı doğar doğmaz ortaya çıkabiliyor. Hemen hemen tamamına yakını ise okul çağı öncesinde mutlaka tedaviye ihtiyaç duyuyor.

Ritim ileti bozuklukları

Ritim ileti bozukluklarında kalbin elektriksel sisteminde anormal bir yavaşlama, duraklama veya hızlanmalar görülüyor. Daha çok erişkin yaşlarda oluşan bu bozukluklar çocuklarda bazen doğumsal kalp hastalıkları ile birlikte, bazen geçirilmis kalp ameliyatından sonra, bazen de bilinen herhangi bir nedene bağlı olmaksızın ortaya çıkıyor.

Romatizmal kalp hastalıkları

Romatizma, geliştiği organlarda bazı sorunlara neden oluyor. Ülkemizde hala sık olarak görülen romatizmaya yol açan en büyük neden ise boğaz enfeksiyonu. “Hemolitik streptokok” adı verilen mikroplar, boğaza yerleşerek bu bölgede enfeksiyon oluşturuyor ve aynı mikroplar bazen kalbe yerleşerek kalp kapakçıklarında şekil bozuklukları ile darlık veya yetersizliklere neden olabiliyor. Belli başlı kalp hastalıklarının yanı sıra çocuklarda az oranda da olsa; kardiyomiyopati, miyokardit ve perikardit gibi kalp adalesi veya kalp zarı hastalıkları da görülebiliyor.

Doğumsal kalp hastalığı olan çocuklarda dikkat edilmesi gerekenler

• Düzenli aralıklarla muayeneleri yapılmalı.
• Çocuk bakteriyel endokarditten korunmalı.
• Çocuk spora yönlendirilmeli.
• Kalp ilaçlarını doğru ve düzenli bir şekilde almalı.
• Beslenmesini özen gösterilmeli.

Çocuk kalp hastalıkları nedeniyle ameliyatın ne zaman yapılması uygundur?

Hastaların üçte biri doğumdan sonraki ilk bir ay içerisinde tedavi ve ameliyatlara ihtiyaç gösteriyor.

Ameliyat dışında hangi tedavi seçenekleri uygulanıyor?

• Kapak Ve Darlıklara Ameliyatsız Tedavi: Bazı anomaliler ameliyatsız, kateter yoluyla tedavi edilebiliyor. Kalpteki bazı delikler kapatılabiliyor, kapaklardaki ve damarlardaki darlıklar bu yolla açılabiliyor veya bazı hastalarda kapak yerleştirme işlemleri, kateter yoluyla yapılıyor. Ameliyat öncesinde ve sonrasında bazı ilave anomaliler de kateter yoluyla ameliyatsız olarak düzeltiliyor.
• Ritm Sorunlarına Özel Girişim: Kalpte elektriksel sistemin bozukluğuna bağlı ritm problemleri de görülebiliyor. Kateter yoluyla yapılan elektrofizyolojik yöntemiyle tanı konuluyor. Ritm bozukluğuna yol açan kalpteki anormal ileti yolları, yakılarak tedaviler ediliyor. Bazı hastalarda bu yöntem ile kesin çözüme sağlanırken , bazılarında işlemin tekrarlanması gerekebiliyor.
• Kalp Deliklerine Şemsiye
• Kalpteki bazı delikler kateter yöntemiyle kapatılırken şemsiye yöntemi denilen bir araç kullanıyoruz. Böylece delikler bir tel çember üzerine gerilmiş perdelerle kapatılıyor. Birden fazla delik olduğunda da bu yöntem uygulanabiliyor.
• Minimal İnvaziv Ameliyatlar: Bazen küçük açıklıklardan göğüse girilip kalbe ulaşılarak kalp kapaklarındaki bozukluklar tamir ediliyor, bazı delikler kapatılabiliyor. Bu ameliyatların birçoğunda göğüs normal ameliyatlardaki gibi önden boydan boya açılmadan, göğsün yan duvarındaki üç beş santimetrelik küçük açıklıklardan kalbe ulaşılarak gerekli tamirleri yapılıyor. Böylece çocukların daha çabuk iyileşmeleri ve estetik olarak da göğüs ön duvarında bir iz kalmaması sağlanıyor.