Çatı muayenesi gebeliğin son haftalarında (37 haftadan sonra) annenin pelvis kemiklerinin (çatı kemiklerinin) yani doğum yolunun değerlendirilmesi için yapılır, vajinal yolla yapılan bu muayeneye halk arasında alttan muayene de denir. Bu muayeneye göre doğum yaklaşmadan önce normal doğumun gerçekleşebilme ihtimali değerlendirilir. Doğumun sezaryenle gerçekleşeceği kesin olan bir hastada çatı muayenesi yapılmasına gerek yoktur.
Çatı muayenesi normal jinekolojik muayene masasında ve aynı şekilde jinekolojik muayene pozisyonunda yapılır. Doktor iki parmağı ile çatı kemiklerinin durumunu değerlendirir. Bebeğin kilosu ile doğum yolunun darlığını-genişliğini kıyaslayarak normal doğum mümkün olabilir mi diye değerlendirme yapar. Doğum başlamadan önce gebeliğin son haftalarında yapılan çatı muayenesinde rahim ağzı kapalı olduğu için bebeğin kafasına veya diğer organlarına temas edilemez.
Eğer pelvik muayenede çatı darlığı (pelvik darlık) olduğuna yani doğum yolunun normal doğuma imkan vermeyecek derecede dar olduğuna karar verilirse normal doğum hiç denenmeden sezaryen ameliyatı planlanır. Ancak bu her zaman mümkün olmaz. Yani çatı muayenesi her zaman doğum şeklini kesin belirleyemeyebilir. Bu durumda normal doğum denenir ve doğumun ilerlemesi esnasında yapılan muayeneler ile daha net karar verilebilir.
Doğum sırasında rahim ağzı açık olduğu için hem rahim ağzının açılma miktarı ve durumu hem de bebeğin kafasının pozisyonu ve durumu değerlendirilebilir. Bu nedenle doğum esnasında yapılan çatı muayenesi daha net bilgi verir. Ancak doğumdan önce gebeliğin son haftalarında yapılan çatı muayenesi de ön fikir vermesi için ve belki de normal doğum yapamayacak hastaların, normal doğum denenmeden fark edilmesi için gereklidir.
