Akdeniz anemisi genetik geçişli bir hastalıktır, bulaşıcı bir hastalık değildir.

Ülkemizle birlikte Avrupa ülkelerinde sık görülün Akdeniz anemisi genetik geçişli bir kan hastalığıdır.

Günümüzde uygulanan tedaviler ile Akdeniz anemisi hastalarının 30'lu yaşlara ulaşması ve hatta evlenmeleri mümkün olabilmektedir. Talasemi ne kadar erken tespit edilirse, o kadar çabuk tedavi edilebilir. Gelecekte, gen terapisi muhtemelen hemoglobini yeniden aktive edebilir ve vücuttaki anormal gen mutasyonlarını deaktive edebilir.

Akdeniz anemisi tedavi edilmediğinde hayatı tehdit eden komplikasyonlara yol açabilecek ciddi bir hastalıktır. Kesin bir yaşam beklentisini belirlemek zor olsa da genel kural, durum ne kadar şiddetli olursa yaşam beklentisi o kadar azalır.

Akdeniz anemisi hastalarının tedavisi için gen nakli araştırmaları devam ediyor. Ancak gen nakli henüz uygulanacak düzeye gelmedi.

Kemik iliği nakli, Akdeniz anemisi hastalığını tamamen düzeltebilen bir tedavi yöntemidir. Özellikle iyi tedavi edilen, karaciğerde hasar oluşmamış hastalarda, doku tipi uygun sağlıklı kardeşten yapılan kemik iliği nakli başarılı olmaktadır. Ancak bazı olgularda kemik iliği nakli sırasında veya sonrasında çeşitli ciddi problemler ortaya çıkabilmekte veya nakil başarısızlıkla sonuçlanmaktadır.

Akdeniz anemisi hastalarına verilen kanlarla demir birikmesi ve bunun yanı sıra bağırsaktan emilen demir miktarı da arttığı için demirden zengin gıdalarla beslenmekten kaçınılmalıdır. Ancak bu durum talasemi taşıyıcıları için geçerli değildir; talasemi taşıyıcılarında gereksinimin arttığı durumlarda demir eksikliği anemisi de gelişebilmektedir.

Akneniz anemisi, tedavi edilmediğinde her hastalıkta olduğu gibi çeşitli sorunlara neden olabilir. Erken tanının geciktiği durumlarda Akdeniz anemisi olan kişilerde karaciğer ve kalp yetmezliği görülebilir. Bunların yanında bağışıklık sisteminin düşmesiyle enfeksiyonlara yatkınlık ortaya çıkar.

Alfa talasemi durumunda belirtiler doğumla birlikte ortaya çıkar. Beta talasemi durumunda ise semptomlar 6. aydan itibaren görülür. Kemik değişikliği, soluk cilt, kalp yetmezliği, dalak büyümesi gibi durumlar ortaya çıkar.

Akciğer zarı kanserinde bütün kanserlerde olduğu gibi proteinden fazla karbonhidrattan az beslenilmesi önemlidir.

“Akciğer zarı kanseri fitoterapi yararlı mıdır?” sorusu hastalar tarafından sıklıkla gündeme getirilmektedir. Yapılan bilimsel çalışmalara göre akciğer zarı kanserinin (Mezotelyoma) doğal veya bitkisel bir tedavisi bulunmamaktadır. Alınabilecek önlemlerin en önemlisi asbest maruziyetinden kaçınmaktır. Bununla birlikte asbestli toprakta yetişen ürünleri tüketmenin bir zararı bulunmamaktadır.

Akciğer zarı kanserinin tedavisinde son yıllarda kullanılmaya başlanan İmmünoterapi uygulaması hastaların yaşam süresinde olumlu sonuçlar vermektedir. İmmünoterapi tedavisi özellikle sarkomatoid, mix tip akciğer zarı kanserinde daha fazla etki göstermektedir.

Akciğer zarı bütün akciğeri ve kaburgaları sardığı için çok geniş bir bölgede ortaya çıkmaktadır. Diğer kanserlerden farklı olarak tek bir noktada değil üzüm taneleri şeklinde bütün akciğer zarı üzerinde tümörler şeklinde görülmektedir.

Akciğer zarı kanseri gelişmeden önce riskli hastalarda akciğer zarının tamamen alınması gündeme gelmektedir. Ancak çok geniş bir bölgeye yayılan akciğer zarının milimetrik olarak tamamen çıkartılması söz konusu olmadığı için bu yöntemin uygulandığı hastalarda da akciğer zarı kanseri yine de gelişebilmektedir.

Akciğer zarı kanserinden korunmak için asbest maruziyetini önlemek önemlidir. İşyerinde veya yaşanılan bölgede asbest olup olmadığı kontrol edilmelidir.

Asbest maruziyeti olan işlerde çalışanların koruyucu ekipman giymek gibi tüm güvenlik önlemlerine uyması önemlidir. Ayrıca öğle yemeği molası vermeden veya eve gitmeden önce duş alınması veya iş kıyafetlerinin değiştirilmesi temas halinde olan kişilerin korunabilmesi bakımından ihmal edilmemelidir.

Akciğer zarı kanserinde (Mezotelyoma) açık ameliyat denilen cerrahi yöntem uygulanmaktadır.

• Hasta ameliyat masasında yan yatırılarak kaburgalardan biri çıkarılarak akciğer zarı kanseri ameliyatı gerçekleştirilir.
• Ameliyat esnasında akciğer üzerindeki ve göğüs boşluğu içerisindeki tüm zar çıkarılmaya çalışılır.
• Akciğer zarı kanseri ameliyatı sırasında gerekirse diyafram kası da çıkartılabilir. Gerekli görüldüğü durumlarda kalp zarı da çıkartılabilmektedir.
• Akciğer zarı kanseri ameliyatında akciğerin tamamen çıkartılmasına gerek yoktur.
• Mezotelyoma ameliyatı yaklaşık olarak 3-4 saat sürmektedir.
• Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) ameliyatından sonra hasta yaklaşık 1 hafta hastanede kalmaktadır.
• Akciğer zarı kanseri ameliyatında geniş bir alan etkilendiği için kanama riskine karşı hastanın durumuna göre 1-2 gün yoğun bakım süreci bulunmaktadır.

Akciğer zarı kanseri hastalarının yaşam süresi hastalığın evresine, alınan tedaviye, hastanın tedaviye verdiği yanıta göre değişebilmektedir. Akciğer zarı kanserinde yaşam süresi hastadan hastaya değişebilmektedir.

Akciğer zarı kanseri olan bir hasta;

• Hiç tedaviyi almazsa 8 ay,
• Kemoterapi tedavisi ile 12-18 ay,
• Cerrahi tedavinin de içinde olduğu 3’lü tedavi ile 24 ay ortalama yaşam süresine sahiptir.

Bununla beraber her hastadaki sonuçlar farklılık göstermekte ve özellikle son yıllarda bağışıklık sistemine yönelik uygulanan immütoterapi tedavisiyle akciğer zarı kanseri yaşam süresinde ciddi uzamalar görülmüştür.

Ortaya koyulan yaşam süreleri hastaların tedaviye verdiği yanıta göre farklılık gösterebilmektedir.

Akciğer zarı kanseri (Mezotelyoma) tedavisinde birçok opsiyon bulunmaktadır. Akciğer zarı kanserinin tekrarlama riski fazla olduğu için tedavi seçeneklerini aşamalandırmak önemlidir. Bütün tedavi seçeneklerini aynı anda kullanmak yerine hastalığın seyrine göre aşama aşama tedavi uygulamak en iyi sonucu elde etmenin önünü açar.

Akciğer zarı kanserinin akciğer kanserinden farklı sadece ortaya çıktığı yer değildir. Akciğer zarı kanserinin hücreleri akciğer kanserinden farklıdır. İnsan vücudu gelişirken iç organları oluşturan kök hücreler farklıdır. Zar bölgeleri ve sinir dokularını oluşturan kök hücreler birbirinden farklılık göstermektedir.

Akciğerde dokusunda herhangi bir ağrı algılayıcı yoktur ama akciğer zarında ağrı algılayıcısı vardır.

Akciğer zarı kanseri ile akciğer kanserinden bir farkı da ortaya çıkma şeklidir. Akciğer zarı bütün göğüs boşluğunu kapladığı için akciğer kanseri gibi tek bir noktada çıkmamaktadır. Bütün göğüs boşluğu içindeki akciğer zarı etkilenmektedir ve çok geniş bir alanı kaplamaktadır.

Akciğer zarı kanserinin genel olarak 3 çeşittir;

• Epiteloid
• Sarkomatoid
• Miks tip

Akciğer zarı kanserinde akciğer kanserinde olduğu gibi küçük hücreli veya büyük hücreli tipleri yoktur.

Akciğer sönmesi yani pnömotraks vakalarında genellikle doktor tarafından akciğerler dinlenir ve görüntüleme yöntemlerinden yararlanılarak akciğerdeki çökme teşhis edilebilir. Görüntüleme yöntemi için göğüs röntgeni, CT taramaları veya akciğer ultrasonu kullanılır. Ayrıca kandaki oksijen ve karbondioksit seviyelerini ölçmek için arteriyel kan gazı testi de uygulanabilir.

Pnömotoraks tipi akciğer sönmesinin ameliyatı yaklaşık olarak 45 dakika sürmektedir. Atelektazi tipi akciğer sönmesinde uygulanan bronkoskopi işlemi ise 10-15 dakika sürebilmektedir.

Yaşanan akciğer sönmesi çok küçük ölçekliyse nadir de olsa kendi kendine düzelebilmektedir. Ancak akciğer sönmesi genellikle kendi kendine geçmeyen tedavi gerektiren bir rahatsızlıktır.

Pnömotoraks yani akciğer sönmesi olarak da bilinen bu durum nadiren de olsa ölümcül sonuçlara neden olabilir. Bu nedenle erken müdahale bu noktada önemlidir. Akciğerden sızan havanın kalp ve ciğere baskı yaratması ani tansiyon düşmelerine neden olabilir.

Yapılan bilimsel çalışmalara göre akciğer sönmesinin bitkisel ya da doğal bir tedavisi bulunmamaktadır.

Bypass ameliyatlarında akciğer sönmesi yaşanabilmektedir. Bypass olan hastaların birçoğunda eşlik eden KOAH ya da akciğer ödemi gibi rahatsızlık bulunabilmektedir. Bu hastalara bypass ameliyatı sonra akciğer sönmesi görülebilmektedir.

Akciğer ve kalp ameliyatları sırasında akciğerin söndürülmesi ise rutin olarak uygulanan bir işlemdir. Ameliyat sırasında söndürülen akciğer cerrahi işlemden sonra rahatlıkla eski haline getirilmektedir.

Tüp takılması yatak başında ya da ameliyathanede yapılabilen bir işlemdir. İki kaburga arasına küçük bir delik açılır. Minik bir tüp göğüs boşluğuna gönderilerek akciğerin etrafında biriken havanın tahliyesi sağlanır. Tüp takılması işlemi lokal anestezi altında gerçekleştirilir. Ancak vücutta en ağrılı bölgelerden birisi akciğer zarı olduğu için hastalar bu işlemden sonra şiddetli ağrı yaşayabilmektedir. Ağrı kontrolü için hastalarda belli bir süre ağrı kesici kullanılmaktadır.

Ameliyattan sonra genellikle tüpler 1 hafta içerisinde çıkarılmaktadır. Tüpler çıktıktan sonra hasta tamamen normal hayatına dönebilmektedir.

Akciğer sönmesi tedavisinden sonra solunum egzersizleri uygulanabilmektedir. Bu egzersizler genellikle nefesle top kaldırma şeklindedir. Derin nefes alıp verme egzersizleri akciğerlerin daha çabuk açılmasını sağlamaktadır. Bunun yanı sıra yürüyüş önemlidir. Bazı hastalarda yürüyüşle birlikte akciğerlerin daha iyi açılması için merdiven çıkması önerilmektedir.

Akciğer biyopsileri sonrası akciğer sönmesi yaşanabilmektedir. Akciğerde iğne biyopsisi uygulanmaktadır. Bu sırada akciğer zarında oluşabilecek bir hasar akciğerin sönmesine yol açabilmektedir. Biyopsi sırasında oluşan akciğer sönmeleri çok ciddi boyutlarda yaşanmamaktadır.

Akciğer sönmesinin farklı nedenleri bulunabilmektedir. Risk grupları genelde şu şekilde sıralanabilir;

• Dağcı, pilot, dalgıç gibi mesleği gereği basınç farkını fazla yaşayan kişiler.
• Sigara içenler
• İnce, uzun ve genç erkekler

Akciğer etrafında baloncuk oluşan kişiler daha çok uzun boylu, genç ve zayıf erkeklerdir. Uzun boylu kişilerde vücudun alt ve üst tarafındaki basınç farkı daha fazla olduğu için akciğerin üst kısımlarında daha fazla hava birikebilmektedir. Bu biriken hava da zamanla baloncuk oluşmasına neden olabilmektedir.