Adenit risk faktörleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

• Kişisel hijyene dikkat etmemek
• Gıdaların düzgün yıkanmaması ve yeteri kadar pişirilmemesi
• Enfeksiyonlardan korunmak için mikroplarla teması engelleyen tedbirleri almamak
• Enfeksiyonların tedavi edilmemesi
• Bağışıklığın zayıf olması
• Diyabet gibi kronik hastalıklara sahip olmak

Mezenterik lenf adenit bağırsaklarımızı saran dokudaki lenf bezlerinin iltihabıdır. Bakteri, virüs veya parazitlerden kaynaklanan enfeksiyonlardan köken alabilir. Hastalarda dehidrasyon ve elektrolit mineral kaybına sebep olabilir. Nadiren bağırsaklarda da sepsise (apse) neden olabilir. Önlemek için çok basit önlemler yeterlidir. Elleri yıkamaya özen göstermek, hapşırdıktan sonra, yemek öncesi- sonrasında ve tuvalet sonrasında elleri yıkamak, yemek yaparken etleri iyi pişirmek basit önlemler arasında yer almaktadır. Bu önlemlerin amacı mikrobun vücuda girmesini engellemektir.

Lenf düğümü nedir? Ne işe yarar?​

Lenf düğümü de denilen lenf bezleri vücudumuzu mikroplardan, tümör hücrelerinden ve bunların yayılmalarından korumak üzere görevlendirilmiş yapılardır. Vücudumuzda genellikle 5 mm-1 cm arasında değişebilen özellikle boyunda, kulak önünde, kulak arkasında çene kemiği altında, koltuk altında, kasık bölgesinde ve iç organlarda yerleşimli 600 kadar lenf bezi mevcuttur. Lenf düğümleri vücudun hemen her yerinde bulunurlar. Beyaz kan hücreleri görevi görür ve bağışıklık sisteminin aksaksız yürümesinde çok önemli vazifeleri bulunur. Lenf düğümleri vücudumuzdaki bakteri ve toksinleri emmeye yardımcı olan bağışıklık sisteminin organlarıdır.

Tedavi sürecini aksatmadan ilerleterek, süreci takip ederek ve tedavi hakkında gerektiğinde doktorla iletişimde kalarak (örneğin hastalık geçirilip veya hamile olunduğunda) addison hastalığıyla normal ve sağlıklı bir hayat yaşamak mümkündür.

Aşırı bitkinlik, kilo kaybı, bulantı, kusma, karın ağrısı, baş dönmesi, bayılma, tuz açlığı, cilt renginde koyulaşma gibi bulgular addison hastalığı açısından araştırılması gereken durumlardır. Bu bulgular görüldüğünde mutlaka bir Endokrinoloji uzmanına başvurmak gerekir.

Addison hastalığı hamileliğe engel midir?​

Addison hastalığı hamileliğe engel değildir. Addison hastası kadınlar sağlıklı bir gebelik geçirip, doğum yapabilirler. Ancak bu süreci mutlaka kadın doğum ve endokrinoloji uzmanı birlikte takip etmelidir. Hamilelik sürecinde hastaların ilaç dozlarının değişmesi gerekebilir.

Addison hastalığının görülme sıklığı​

Addison hastalığı 100 bin kişide bir görülür. Kadın ve erkekler bu hastalıktan eşit olarak etkilenir. Bununla birlikte hastalığın tanısı en sık 30-50 yaş aralığında konulur.

Addison hastalığı tedavi edilmezse vücudun stres ile baş etme mekanizmaları çalışamayacağı için hafif stres yaratan durumlarda bile hayatı tehdit eden ciddi adrenal kriz tabloları gelişebilir. Bu nedenle Addison hastalığında çoğu hastada tedavi ömür boyu gerekmektedir.

Addison krizinden korunmak için nelere dikkat edilmelidir?​

-Addisonlu hastalar hastalığını tanımlayan ve acil durumlarda yapılması gerekenleri içeren hastalık bilgi kartı olan bilekliklerini takmalıdır

-Addison hastaları ilaçlarını düzenli almalı ve kontrollerini aksatmamalıdır

-Özellikle vücut için stres yaratan durumlarda (enfeksiyon, kan kaybı, travma, cerrahi ya da fiziki stres vs) durumlarda ilaç doz artışı gerekebilir. Doz artışına rağmen adrenal kriz belirtileri gösteren hastalar (bulantı, kusma, şuur kaybı, düşük tansiyon) hemen hastaneye ulaştırılmalıdır.

-Addisonlu kadınlar gebe kalabilirler ancak bu süreçte kadın doğum ve endokrinoloji uzmanları ile birlikte takip edilmelidirler. Çünkü gebelik sürecinde ilaç doz değişimleri gerekebilir.

Addison krizi nedir?​

Addison krizi adrenal yetmezliğe bağlı gelişen ve hayatı tehdit eden bir şok tablosudur. Ciddi halsizlik, tansiyon düşüklüğü, bulantı, kusma, karın ağrısı, bilinç bulanıklığı ve sıvı elektrolit kaybı ile seyreder. Kanda sodyum düzeyi ve kan şekeri düşük olabilir. Ayrıca potasyum düzeyi yüksek seyredebilir. Genellikle vücutta stres oluşturan bir durum (fiziki stres, cerrahi stres, travma ve enfeksiyon) varlığında Addison krizi gelişmektedir.

Addison hastalığının tanısında hangi testlere bakılır?​

Başlangıç kan testleri: Bu testler, kortizol, adrenokortikotropik hormon (ACTH), sodyum, potasyum gibi kan elektrolitleri ve otoimmün Addison hastalığı ile ilişkili otoantikorları içerir.

ACTH uyarı testi: ACTH, adrenal bezlerine kortizol üretmesi için sinyal verir. Bu test, sentetik ACTH enjeksiyonundan önce ve sonra kandaki kortizol seviyesini ölçer.

İnsülin hipoglisemi testi: Sağlıklı insanlarda kan glukoz seviyeleri düşerken oluşan stres nedeniyle kan kortizol seviyelerinin yükselmesi gerekir. Bu test ile insülin enjeksiyonundan sonra oluşturulan hipoglisemiye kortizol yanıtı oluşup oluşmadığı test edilir.

Adrenal bezden salgılanan hormonların işlevleri nelerdir?​

Glukokortikoid: Adrenal bezden salgılanan ana glukokortikoid hormon kortizoldür. Kortizolün kan şekerinin düzenlenmesi, enfeksiyonlara karşı vücudun savunulması ve stres anında vücudun savunma sisteminin uyarılması gibi rolleri bulunmaktadır.

Mineralokortikoid: Aldosteron bu grubun en önemli hormonudur ve vücudun sodyum, potasyum, kan volümü ve kan basıncının düzenlenmesinde rol oynar.

Androjenler: Testesteron, DHEA ve DHEAS’den oluşur. Bu hormonlar hem erkeklerde hem kadınlarda adrenal bezler tarafından küçük miktarda üretilir. Özellikle kadın cinsiyette cinsel kimlik gelişiminde rolleri vardır.

Adrenal bez ne demektir?​

Adrenal bezler (böbreküstü bezleri) her iki böbreğin üzerinde yer alan, normal durumda korteks kısmından üç çeşit hormon salgılayan, (glukortikoid, mineralokortikoid ve androjenler) vücudun strese karşı yanıtını düzenleyen ve kan elektrolit düzeylerinin kontrolünde önemli görevleri bulunan endokrinolojik bir organdır.

Addison hastalığı hangi hormonların eksikliğinde ortaya çıkar?​

Addison hastalığı glukokortikoid, mineralokortikoid ve androjen hormonlarının bir veya birden fazlasının eksik olması durumunda ortaya çıkar.

Addison hastalığı ne demek?​

Addison hastalığı, böbrek üstü bezlerinin kortizol ve aldosteron hormonlarını yeterli miktarda üretmemesiyle oluşan nadir bir kronik hastalıktır.

20'lik diş çekimi sonrası kanama olur mu?​

20'lik diş çekimi sonra genellikle kanama meydana gelebilir. Küçük bir kanama olup devam ederse dişe bez sıkıştırıp bastırmak kanamanın durması için etkili olabilir. Ancak şiddetli kanama devam ederse diş hekiminize veya ağız cerrahınıza başvurarak tıbbi olarak yardım alın. Çünkü kanamanın geçmemesi ve şiddetlenmesi dişe zarar verebilir.

20’lik dişlerin faydası var mıdır?​

20’lik dişler çene kemiğinde yeterli yerin mevcut olması durumunda ağızda yer alan diğer dişler gibi sorunsuz bir şekilde çıkarak çiğneme işlemine fayda sağlayabilmektedir. Ancak yeterli boşluk olmaması nedeniyle gömülü kalan veya öndeki dişe baskı uygulayacak bir pozisyonda olan bir 20’lik dişin fayda sağlaması mümkün olmayacaktır.

20’lik diş çekimi acı verir mi?​

Diş çekimleri sırasında her ne kadar acı olmasından tedirgin olunsa da güçlü lokal anestezi maddelerin kullanımı ile işlem sırasında ağrı veya acı duyulması önlenmektedir.

20’lik diş ağrısı nerelere vurur?​

20 yaş diş ağrısı çoğunlukla ilgili bölgedeki diğer dişlere yayılabilir. Bunun dışında kulak ağrısı ile karışması da sıklıkla gözlenmektedir. Yine yutkunmada güçlüğe sebep olan boğazda var olan ağrılarda da 20 yaş dişi ağrısı göz önünde bulundurulmalıdır.

Gömülü olan 20'lik diş nasıl tespit edilir?​

Gömülü olan 20 yaş dişleri hastadan alınan radyografilerle tespit edilebilir. Bu tespit sayesinde ileride sorun oluşturabilecek bir 20 yaş dişi önceden teşhis edilebilir ve buna göre tedavi planı oluşturulabilir.

20 yaş dişi çekilmeli mi?​

20 yaş dişlerinin her durumda çekimine gerek yoktur. Kimi kişilerde bu dişler herhangi bir ağrıya sebebiyet vermeden çıkarlar ve çiğnemede işlev görürler. Böyle bir durumda dişin çekimi şart değildir. Ancak çürük veya diş eti enfeksiyonu varlığı, 20’lik dişin öndeki dişe baskı uygulaması veya ilgili bölgede enfeksiyona sebep olması durumlarında çekim işlemi gerekebilmektedir.

Ameliyatsız 20’lik diş çekimi yapılabilir mi?​

20’lik dişin çekiminin ameliyat ile olup olmayacağı tamamen dişin çene kemiği ile olan pozisyonuna bağlıdır. Eğer çene kemiğinde tamamen sürmüş bir 20 yaş dişiyse bu durumda ameliyata çoğunlukla gerek yoktur. Ancak dişin yarı gömülü veya tam gömülü olması ameliyat gereksinimini ortaya çıkarabilir.

20'lik diş halsizlik yapar mı?​

20'lik dişin çıkmasıyla birlikte görülebilecek semptomlar arasında halsizlik de sayılabilir.

20’lik diş ağrı yapar mı?​

20 yaş dişlerinin ağrı yapması birkaç durumda gözlenebilir. Eğer çene kemiğinde dişin sürmesi için yeterli bir alan yoksa veya öndeki dişe baskı yapacak pozisyonda ise ağrı yapması muhtemeldir. Bunun dışında temizliğinin zor bir bölge olması da bu dişlerde çürük veya diş etinde enfeksiyon görülebilmesini kolaylaştırır. Bu gibi durumlar 20 yaş dişinin ağrı yapmasına sebep olur.

20’lik diş çekilmezse ne olur?​

20’lik dişler ağzın en gerisinde yer alan ve en son çıkan dişlerdir. Çene kemiğinde bu dişlerin çıkabilmesi için yeterli alan bulunmayabilir. Böyle bir durumda 20 yaş dişinin tam olarak çıkamaması, önündeki dişe baskı uygulamasına veya önündeki diş ile arasında temizlenemeyen bir alan oluşmasına neden olabilir. Bu gibi durumlarda 20 yaş dişinin veya önünde yer alan dişin çürümesi veya diş eti problemleri gözlenebilir. İlgili bölgedeki dişlerde ve çevre dokularda hassasiyet, ağrı, şişlik, lenf hassasiyeti görülebilir. Ayrıca bu şikayetlerin antibiyotik kullanılarak baskılanması ileride aynı şikayetlerin şiddetlenerek tekrar ortaya çıkmasına sebep olabilir ve antibiyotiğin her zaman bu şikayetleri geçiremeyeceği unutulmamalıdır.

20'lik diş kaç yaşında çıkar?​

20'lik dişin çıkma yaşı 17-25 yaş aralığı olup bu dönem ergenliğin son dönemi olarak kabul edilir. Bu dönemde ağzın en arka üst ve alt tarafında toplam dört tane 20'lik diş çıkar.

Gripte tat ve koku gider mi?​

Grip hastalığı sırasında tat ve koku duyusunda geçici bir azalma yaşanabilir. Ancak bu durum genellikle burun tıkanıklığı ve üst solunum yolu iltihabı gibi dolaylı nedenlerle oluşur. Doğrudan virüsün sinir hücrelerine saldırmasından kaynaklanmaz. Grip enfeksiyonu sırasında burun mukozası şişer, burun tıkanır ve sinüslerdeki hava akışı bozulur. Koku alma sinirlerinin (olfaktör sinir) düzgün çalışması için hava ile taşınan kokuların burun üst kısmına ulaşması gerekir. Tıkanıklık olduğunda ise kokular bu bölgeye ulaşamaz ve koku kaybı yaşanabilir.

Tat alma duyusu ise koku duyusu ile yakından ilişkilidir. Koku kaybı olduğunda yiyeceklerin tadı da belirgin şekilde azalır. Ancak tüm bunlara rağmen grip kaynaklı tat ve koku kaybı geçicidir. Genellikle hastalık iyileştikçe burun açılır, iltihap azalır ve tat/koku duyuları normale döner. COVID-19 enfeksiyonunda tat ve koku kaybı çok ani ve bazen burun tıkanıklığı olmadan ortaya çıkabilir. Gripte ise tat ve koku kaybı burun tıkanıklığına bağlıdır ve genellikle hastalık iyileştikçe kendiliğinden düzelir.

Grip için evde uygulanabilecek yöntemler nelerdir?​

Evde gribi tedavi etmenin en etkili yolu dinlenme ve bol miktarda sıvı tüketimidir. Ancak grip enfeksiyonu şiddetli ise mutlaka bir doktora görünülmeli ve doktor tarafından yazılan antiviral ilaç alınmalıdır.

Grip olan kişi banyo yapabilir mi?​

Bilinenin aksine gripken banyo yapmanın faydalı bir eylem olduğu tavsiye edilir. Ilık suyla duş almak vücuda ve kaslara iyi gelir.

Grip aşısı yan etkileri var mı?​

Grip aşısının yan etkileri arasında aşı yapılan bölgede kızarıklık, şişlik ve ağrıdır. Ancak bu etkiler çok yaygın bir şekilde görülmez. Nadiren de olsa ateş, halsizlik ve kas ağrısı gibi etkiler de ortaya çıkabilir.